Ἐνῷ ὁ μαρξισμός-λενινισμὸς βασίζεται στὴν δικτατορία τοῦ προλεταριάτου, ἐνῷ ὁ ἐθνικοσοσιαλισμὸς βασίζει τὴν ἰδεολογία του στὴν θρησκεία τοῦ λαοῦ, τοῦ Volk (τὰ πάντα ἦταν Völkish στὸ Γ΄Ῥάϊχ), ὁ ἀστικὸς φιλελευθερισμὸς καλύπτει τὴν δικτατορική του διοίκηση τῆς κοινωνίας μὲ τὴν λέξη δημοκρατία.
Ὁ Χίτλερ ἐφέρετο νὰ εἶχε εἰπῆ: Ὁ ὄχλος εἶναι γυναῖκα. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἐξέφραζε τὴν ἰδέα τῆς ἀνισότητος τῶν ἀνθρώπων στὴν κοινωνία καὶ ὄχι τὴν ἔλλειψη ἐκτιμήσεως πρὸς τὸ γυναικεῖο φῦλο. Χωρὶς νὰ εἶναι οὐδόλως ὁμοφιλόφυλος ὁ Χίτλερ, ὅπως καὶ ὁ Ῥουσσώ, ἦταν ἔντονα γυναικεῖος, δηλαδὴ εἶχε μία καταπληκτικὴ δυνατότητα νὰ εἰσχωρῇ στὴν γυναικεία ψυχολογία. Μὲ τὴν φράση αὐτὴ ἐξέφραζε τὸ ἀριστοκρατισμό του, δηλαδὴ ὅτι ὁ λαὸς ὡς κατώτερος τοῦ ἥρωος, γιὰ νὰ διοικηθῇ ἔπρεπε νὰ ποδηγετηθῇ μέσῳ τῆς προπαγάνδας.
Ὅπως παρετήρη ὁ Μεταξᾶς στὸ προσωπικό του τετράδιο σκέψεων, ὁ καπιταλιστικὸς φιλελευθερισμὸς δύναται νὰ ἐπιβάλλεται δικτατορικὰ στὸν λαό, μέσῳ τῶν ἐκλογῶν καὶ τοῦ κοινοβουλίου τῶν κομμάτων, δηλαδὴ μέσῳ τῆς δημοκρατίας, πείθοντας τὸν ποδηγετημένο λαὸ ὅτι εἶναι ἐλεύθερος ἐνῷ παραμένει δοῦλος τοῦ ἀστικοῦ συστήματος. Καὶ αὐτὸ τὸ ἐπιτυγχάνει μέσῳ τῆς προπαγάνδας, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ ἡ διαφήμιση πουλᾷ τὰ καταναλωτικὰ προϊόντα.
Στὴν διδακτορική μου γαλλικὴ διατριβὴ στὴν Σορβόννη ποὺ ἐδημοσιεύθη τὸ 1963, μὲ τὸν τίτλο, Propagande et pressions en politique internationale, 537 σελίδες, στὶς Presses Universitaires de France, ἔγραφα πὼς ἡ ἱστορία τῆς προπαγάνδας ἀρχίζει ταυτόχρονα μὲ αὐτὴ τοῦ ἀνθρώπου, καθὼς καὶ μὲ τὴν ἱστορία τῆς διαδόσεως τῆς ἀνθρωπίνης σκέψεως. Ἀλλὰ στὶς ἀρχὲς τοῦ Κ´ αἰῶνος τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἐχρησιμοποιήθη ἀπὸ τὸν ἀστικὸ καπιταλισμὸ καὶ ἔλαβε τεραστία ἀνάπτυξη, μὲ ποιοτικό ἅλμα στὰ τέλη τοῦ ΙΘ´ αἰῶνος. Ἡ ἐμβέλειά τοῦ φαινομένου ὑπῆρξε κολοσσιαία, σὲ σημεῖο ποὺ ἡ παρουσία του νὰ θεωρεῖται σήμερα αὐτονόητη. Ὁ καθένας μας σήμερα πλέον ἔχει συνειδητοποιήσει τὴν ὕπαρξη τοῦ φαινομένου. Ἡ συνειδητοποίηση αὐτή, ἀποτελεῖ καὶ τὴν ἀπόδειξη τῆς ὡριμότητός του. Οἱ εἰδικοὶ τῶν ἀνθρωπιστικῶν ἐπιστημῶν μελετοῦν καὶ ἐμβαθύνουν στὸ φαινόμενο. Πολλὰ βιβλία ἐκδίδονται σήμερα μὲ θέμα τὴν προπαγάνδα, πρᾶγμα ποὺ δὲν συνέβαινε στὸ παρελθόν. Στὸν Κ´ αἰῶνα ἡ προπαγάνδα ἄφησε τὸ ἐμπειρικὸ στάδιο καὶ ἔγινε ἐπιστημονικὴ τεχνικὴ στὴν ὑπηρεσία τῶν εἰδικῶν.
Ἡ κοινὴ γνώμη ὅμως, στὴν πλειοψηφία της, δὲν ἠμπορεῖ νὰ κρατήσῃ τὴν ψυχραιμία της ἐνώπιον τοῦ φαινομένου. Ἡ δαιμονοποίηση τῆς χιτλερικῆς προπαγάνδας συνεχίζεται καὶ ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα πολλοὶ ἄνθρωποι νὰ θεωροῦν τὴν προπαγάνδα ὡς ἕνα κακὸ ποὺ πρέπει νὰ ἐξαλειφθῇ. Παρ’ ὅλα αὐτὰ ἀκόμη καὶ ἂν προσπαθούσαμε νὰ ἐξαφανίσουμε τὴν τεχνικὴ αὐτή, δὲν θὰ τὸ καταφέρναμε. Ἐξ ἄλλου ἡ καλύτερη λύση γιὰ τὴν ἐπίλυση ἐνὸς κοινωνικοῦ προβλήματος, δὲν ἦταν ποτὲ ἡ βίαιη καταστολή του. Πράγματι ἡ προπαγάνδα δὲν εἶναι κάτι καλὸ ἢ κακό. Τὸ πᾶν ἔγκειται στὸν τρόπο ποὺ τὴν χρησιμοποιοῦμε. Ὅπως ἀκριβῶς καὶ μὲ τὴν ἀτομικὴ ἐνέργεια ἠμποροῦμε νὰ κάνουμε βόμβες ἢ ἐργοστάσια. Ἡ τεχνική της προπαγάνδας εἶναι μία πολὺ σημαντικὴ ἀνθρώπινη ἀνακάλυψη τῆς βιομηχανικῆς ἐποχῆς, ἡ ὁποία ἀνάλογα μὲ τὴν χρήση ποὺ κάνουμε, ἠμπορεῖ νὰ βοηθήσῃ δυναμικὰ τὴν ἀνθρώπινη πρόοδο ἢ νὰ τὴν καταστρέψῃ. Γιὰ νὰ εἶναι χρήσιμη, πρέπει ἡ προπαγάνδα νὰ εἶναι στὴν ὑπηρεσία τῆς ἰδέας καὶ ὄχι ἡ ἰδέα στὴν ὑπηρεσία τῆς προπαγάνδας.
Φιλελευθερισμός, φασισμός, κομμουνισμὸς χρησιμοποιοῦν τὴν προπαγάνδα ὡς μέσον ποδηγετήσεως τοῦ λαοῦ ποὺ ἀπὸ τὴν Ἀρχαιότητα παραμένει λαός, δηλαδὴ χωρὶς τὴν δυνατότητα ἀνωτέρας σκέψεως, ἀνίκανος νὰ ἀνηψωθῇ, ἀκόμα καὶ μὲ τὴν βοήθεια παιδείας, στὶς σφαῖρες τῶν ἡρώων. Ἡ πνευματικὴ ἀνισότης μεταξὺ ἥρωος καὶ λαοῦ εἶναι γεγονός. Αὐτὸ ὅμως ποὺ εἶναι ἀνεπίτρεπτο εἶναι ἡ καπιταλιστικὴ κοροϊδία τῆς χρησιμοποιήσεως τοῦ μύθου τῆς ἰσότητος τῶν πάντων μέσῳ τῆς καθολικῆς ψήφου καὶ τοῦ ἡγεμόνος λαοῦ.
Ὁ Χριστός, ὡς ἥρως βασιλεύς, ἐδήλωνε ὅτι εἶχε μόνον ὑποχρεώσεις ἔναντι τοῦ ποιμνίου του, ἐνῷ ὁ λαὸς ὡς ὑποτελὴς τοῦ Χριστοῦ εἶχε μόνον δικαιώματα ποὺ τοῦ παρήσχοντο μέσῳ τῆς θεϊκῆς ἀγάπης. Αὐτὴ εἶναι ἡ φυσικὴ διαστρωμάτωση ὅλων τῶν ἀνθρωπίνων κοινωνιῶν.
